Probeerseltje

F E I T E N
Na een harde strijd van het Irish Republican Army (1916-1919) werd Ierland een soevereine staat, maar Noord-Ierland bleef een Britse kolonie. Niet geheel toevallig was Noord-Ierland het rijkere deel van het land. De Engelsen gingen al snel over tot de reformatie van Noord-Ierland, en bevoorrechtte de Protestantse elite. Dit zette kwaad bloed bij de katholieke republikeinen, de sociale onderklasse.

De beweging die in de jaren zestig gelijke rechten en onafhankelijkheid eiste was de IRA. Om de spanningen te verminderen schafte Londen het bestuur van de Protestanten af. Hiermee begonnen The Troubles. In de wijk Bogside van Derry werd een slag uitgevochten die twee dagen zou duren. De Britse kroon stuurde het leger. De verliezen aan de kant van de Katholieken en de IRA waren ruim vijf keer zo groot. De Protestantse Unionisten hadden het leger en de politie aan hun zijde.

Het Britse bezettingsleger greep buitenproportioneel hard in. Met als hoogtepunt Bloody Sunday in 1972. Britse troepen openden het vuur op vreedzame demonstranten in Derry. Veertien ongewapende jonge mensen werden gedood. Kort hierna ontwikkelde de IRA zich tot de meest succesvolle stadsguerrilla’s, die niet onderdeed voor menig commando-eenheid van het leger.

Vandaag de dag zijn er enkele tienduizenden Britse troepen gestationeerd in Noord-Ierland. Meer dan er in Irak zaten. 




PROLOOG

Belfast, Noord-Ierland,
September 1994

Opnieuw kwam de oude Vauxhall Cavalier tot stilstand bij een militaire controlepost op Crumlin Road, Belfast. Hier begon de Unionistische Protestantse zone.

Ondanks het duister van de nacht was goed te zien hoe de Unionistische Ulster vlag trots wapperde boven de huizen, Wit met een rood kruis en daarin een rode hand.

Een brede soldaat tikte op het raampje naast de bestuurdersstoel. Vader, Cilian O’Neill, draaide gedwee zijn raampje omlaag en liet zijn paspoort zien. De soldaat keek ernaar en inspecteerde toen even vluchtig de auto.

Op de achterbank zat een tienjarige jongen, vermoedelijk het zoontje van de bestuurder. De zaak leek onschuldig, en de soldaat gaf hen toestemming om het gebied binnen te gaan.
De donkerblauwe Vauxhall reed op een rustig tempo verder over Crumlin Road, langs het gebarricadeerde vervallen gebouw waar ooit de rechtbank zat.

‘We zijn er zo, hoor jongen.’ Zei mijnheer O’Neill terwijl hij zijn zoon nerveus door het achteruitkijkspiegeltje keek. Vader trapte het gaspedaal nog iets verder in, de auto maakte snel vaart. De witte muren suisden voorbij, prikkeldraad en muurschilderingen vlogen langs als filmfragmenten.

ULSTER FREEDOM FIGHTERS

Dat waren de teksten die voorbij zoefden, vaak stonden er graffitiafbeeldingen van gewapende mannen bij. Het waren bizarre beelden.

De auto reed op hoge snelheid door de slecht verlichte straten. Vader Cilian keek steeds schichtiger om zich heen. De weg werd donkerder alles werd angstig stil.
Vanuit het niets gaf vader een ruk aan het stuurwiel, hij wilde ergens voor uitwijken. Maar het was te laat. De auto reed vol op een barricade midden op de weg en werd gelanceerd. De auto vloog tollend door de lucht en kwam vijftien meter verder met een blikachtige klap neer op het asfalt. De wagen lag ondersteboven.

In de auto wist Cilian O’Neill zich kunstig te ontdoen van zijn gordels, en beukte met grote kracht zijn verbogen deur open. Als een haas kroop de man uit zijn auto. Snel liep hij hinkend naar de achterkant, zijn hoofd onder het bloed. De man trapte de achterruit in en sleepte zo snel hij kon zijn zoontje uit de auto. Die was verlamd van angst, maar gelukkig had hij niks ernstigs. Even bleven vader en zoon onaangeroerd staan in het duister. Ze leefden nog. Godzijdank. Maar Cilian vermoedde dat hun problemen nog niet over waren.

Voorzichtig zette hij zijn zoontje op de grond, die wankelde ook even. ‘Het is goed jongen. Alles is voorbij. Zou jij voor papa de hele weg terug kunnen rennen, naar de controlepost?’

Cilian kon niet zeggen of zijn zoon begreep wat hij vroeg. De jongen keek hem alleen met grote ogen aan. Vader gaf hem een zetje in de goede richting.

‘Ga nu maar. Pappa houdt van je. Ga!’ Cilian gaf zijn zoon nu een duw in de richting waar ze vandaan kwamen.

Zijn zoon kreeg de boodschap door en zette het op een lopen. Af en toe keek het jongetje achterom. Maar Cilian kon zijn zoon niet meer aankijken. Dat was te pijnlijk. Wankel draaide de man zich om. Uit de binnenzak van zijn jas haalde hij een Glock 19 tevoorschijn en doorlaadde het pistool. Cilian zocht dekking achter het wrak van zijn auto met zijn pistool in de aanslag. De hinderlaag kon elk moment beginnen.

Gesis en gesuis klonk langs hem heen. Het leek alsof de auto werd bekogeld met talloze stenen. De ruiten sprongen, het metaal werd doorboord. Kogels sloegen aan alle kanten in, geluid was er verder nauwelijks. Enkel suizende geluiden. Cilian probeerde zich te verweren maar hij wist dat het kansloos was.
Twee kogels troffen doel in zijn bovenbeen, Cilian schreeuwde het uit van pijn. Zijn broek werd doorweekt met bloed. In een poging zijn leven te redden wierp hij zijn wapen weg.

‘Ik geef me over! Stop met vuren!’ gilde Cilian. Het leek te werken. Het vuren staakte. Cilian kwam met zijn handen achter zijn hoofd wankelend achter de auto vandaan. Daar stond hij dan. Cilian richtte zijn blik naar beneden en zag tot zijn schrik talloze rode stipjes op zijn lichaam. Ze krioelden over hem heen. Cilian wist het nu zeker. Dit was zijn doodsvonnis.
De schutters openden het vuur weer, vijf kogels troffen Cillian in de onderbuik. Nog zes volgden er verspreid over zijn borst. Weer een salvo van drie kogels, die raakten zijn longen. Het bloed spoot uit zijn doorzeefde romp. Nog eens twaalf kogels doorboorden hem. Door de kinetische krachten van de kogels werd het lichaam van Cilian twee meter achteruit geslagen. Toen hield het vuren definitief op.

Cilian voelde niets meer. Ademhalen ging nauwelijks nog, iedere keer gorgelde hij alleen maar bloed omhoog. Cilian keek in de richting van het einde van de weg. Daar stond zijn zoontje. Het jochie keek huilend toe hoe zijn vader aan zijn einde kwam. Cilian tilde zijn arm op uit de bloedplas en gebaarde zijn zoon weg te gaan.

Daarna werd zijn zicht wazig. Het laatste dat hij zag was hoe gewapende mannen in zwarte pakken met gasmaskers boven hem kwamen staan. Op hun kleding zat een insigne, een welbekend insigne. Het insigne van de Britse Special Air Service.

‘Gore klootzakken! Tiocfaidh ár lá! Onze dag zal komen.’ Bracht Cilian O’Neill als laatste uit tegen de Britse SAS commando’s. Daarna overleed hij.

De kranten spraken die ochtend van een ‘Liquidatie van IRA raadslid door gewapende Unionisten’.